Boas, científic@s!
Na entrada de hoxe temos unha chea de actividades moi
interesantes sobre a auga e o aire. Tomade nota que comezamos!
1.
A
DENSIDADE DA AUGA
Para traballar sobre a densidade
ímosvos propoñer tres sinxelísimos experimentos:
1.1. FLOTA OU
NON FLOTA?
Para levar a
cabo este experimento precisades:
- - Catro vasos ou cuncas (mellor transparentes,
porque facilitan a observación)
- - Sal
- - Bicarbonato
- - Azucre
- - Clips de cores, lentellas ou calquera outro
pequeno obxecto para botar nos vasos e comprobar se flota. Nós usamos os clips
porque eran máis vistosos.
Para comezar
rotulamos os vasos cunhas etiquetas: “auga con sal”, “auga con azucre”, “auga
con bicarbonato” e por suposto, a mostra de control, na que escribiremos “auga
soa”.
A continuación
botamos en cada vaso a mestura que indica a etiqueta, procurando que queden as
tres ben saturadas; isto é, con ben de sal, azucre ou bicarbonato. Sede
xeneros@s!
Remexemos
cunha culler limpa. É mellor usar unha distinta para cada vaso, pero se usades
a mesma, lavádea cada vez que vaiades remexer unha nova mestura para non
contaminar as mostras.
Botamos un
clip en cada vaso e observamos o que sucede.
Comprobamos que os clips
flotan mellor na auga con sal e na auga con bicarbonato posto que estas teñen
maior densidade que a auga soa ou a auga con azucre.
1.2. GALAXIA DE
CORES
Imos necesitar:
- - Unha bandexa ou prato fondo (que sexa grandiño)
- - Colorante alimentario
- - Auga
- - Aceite
- - Unha bandexa de xeos pequenos (nós usamos un
molde de silicona para facer bombóns e quedounos moi apañado)
En primeiro
lugar prepararemos con antelación as nosas estrelas e planetas de cores. Para
iso imos encher a nosa bandexa de xeos con auga engadindo en cada oco unha
pinga de colorante e remexendo con coidado. Gardamos no conxelador e agardamos
a que se formen os xeos de cores.
Unha vez
formados os xeos, retiramos do conxelador. A continuación, vertemos no noso
prato ou bandexa o aceite vexetal procurando cubrir o fondo do recipiente.
Por último,
botamos dentro do aceite os nosos planetas de cores.
Observamos
que, malia que se derreten, as cores non se mesturan. Isto é porque a densidade
dos nosos planetas acuosos é maior que a do espazo aceitoso que os rodea, o que
fai que floten por riba dese aceite sen mesturarse, por iso cada planeta
conserva a súa cor aínda despois de se derreter. Chulo, non?
1.3. UN
BARQUIÑO DE CASCA DE… LIMÓN😅
Pero entón… a auga é máis densa
que o aceite?? Seguro!!??
Pois si! Pero
se necesitades outra demostración, aí vai unha moi sinxela:
Ides
necesitar:
- - Dous vasos (xa sabedes, transparentes mellor)
- - Auga
- - Aceite
- - Dúas cascas de limón.
Primeiro
botamos un pouco aceite nun vaso e unha pouca auga no outro. Non vos pasades!
Con algo menos da metade é suficiente.
A continuación
collemos as cascas de limón e botamos unha en cada vaso. Observamos que a casca
flota mellor na auga, en cambio no aceite queda máis afundida. Isto é porque a
auga, ao ser máis densa, suxeita a casca do limón e mantena a flote.
Pero xoguemos
un pouco máis. Retiramos as cascas de limón e volcamos o aceite dentro do vaso
da auga. Que sucede? Malia que intentemos remexer, os líquidos non se mesturan
e volven quedar sempre na mesma posición: auga abaixo, aceite arriba. O líquido
menos denso sempre vai quedar a flotar por riba do máis denso; lóxico, non?
Botemos agora
nese vaso unha das cascas de limón. Que vai pasar? Exacto! O limón queda a
flotar no medio do vaso: por baixo do aceite e enriba da auga.
Ben, agora
queda clarísimo, non? Espero que a explicación non vos resultase moi…densa!😜
2. TENSIÓN
SUPERFICIAL
“Tensión-que”?? Iso que é?
A tensión
superficial explica como están “amarradas” as moléculas nas pingas de auga,
formando unha especie de rede ou malla que lles dá esa forma arredondada. Podédelo
comprobar facilmente con auga e alcohol. Se salpicades un poco de auga nun
prato e un pouco alcohol noutro, observaredes que non prato con auga hai pingas
redondiñas, mentres que no prato con alcohol o líquido queda “desparramado”.
Con esta
bonita actividade que vos presentamos agora imos romper esa tensión superficial
e usala para propulsar un pequeno barquiño.
Imos precisar:
- - Un caldeiro ou bandexa grande con auga
- - Hisopos de algodón (dos que usades para limpar
os oídos)
- - Xabón dos pratos
- - Un pequeno barquiño de plástico. Nós construímos
un propio coa pasta dun caderno vello (o casco do barco ou a balsa), un pauciño
(o mastro) e un anaco de papel (a vela)
Botamos o noso
barquiño a flotar dentro do caldeiro ou a bandexa (o noso perdeu a vela
enseguida). Observamos que, salvo que sopremos ou o remexamos a auga, o barco
apenas se move. A tensión superficial da auga manteno case inmóvil.
Agora collemos
un hisopo e mollamos un dos extremos no xabón. Achegámolo ao noso barquiño e…
tachán! O barco sae propulsado.
Ao achegar o
hisopo empapado de xabón á auga estamos a romper a tensión superficial das súas
moléculas e isto axuda ao noso barco a se deslizar. Va que é bonito?😍
3. CONDUCTIVIDADE
Con este experimento imos investigar que conduce mellor a electricidade: a auga doce (sen sal) ou a auga salgada?
Imos necesitar:
- Unha batería de 4,5v
- Tres cables
- Unha pequena lámpada (tamén serve un LED, pero nese caso debedes usar unha batería máis pequena ou ben colocar unha resistencia no voso circuito)
- Dúas variñas de madeira
- Cinta aillante
- Dúas cuncas de auga: unha con auga salgada e outra con auga doce (sen sal)
Para comezar, pedimos axuda a un adulto para montar o circuito coa batería, os cables e a lámpada.
- Primeiro debemos pelar os extremos dos cables.
- Collemos un dos cables e enroscamos un dos seus extremos arredor dun dos conectores da batería.
- Co segundo cable faremos o mesmo, enroscándoo no outro conector. O extremo libre deste cable irá conectado a un dos parafusos da lámpada.
- O terceiro cable conéctase co outro parafuso da lámpada.
- Ao rematar quédannos dous extremos de cable libres: un que conecta coa batería e outro que conecta coa lámpada. Se os xuntamos podemos comprobar que a lámpada acéndese. Estes extremos podémolos deixar así, pero nós, para maior comodidade e seguridade dos rapaces e rapazas, enroscámolos nas variñas de madeira e fixámolos con cinta aillante.
Xa temos preparado o circuito. Toca probalo introducindo primeiro as variñas na auga doce e despois na salgada.
E como unha imaxe vale máis ca mil palabras, comprobade vós mesm@s o que aconteceu.
 |
| auga sen sal |
 |
| auga con sal |
Efectivamente, a auga salgada conduce mellor a electricidade. Isto é así porque o sal funciona coma electrolito; é decir, unha substancia que, disolta na auga, permite o paso da corrente eléctrica.
4. PRESIÓN
ATMOSFÉRICA. O ESPAZO DO AIRE
Pregunta:
Pódese
introducir un papel nun balde de auga e retiralo totalmente seco??
Resposta:
Si! Vaivos
parecer maxia, pero non é máis ca ciencia.
Imos
necesitar:
- - Un vaso transparente
- - Un balde, caldeiro ou cunca ben grande,
preferiblemente transparente tamén
- - Un anaco de papel
- - Auga
Comezamos
enchendo o balde con auga. A continuación, facemos unha bóla co papel e
introducímolo no fondo do vaso. Comprobade que, ao dar a volta ao vaso, o papel
non cae.
Colocamos o
vaso cara abaixo e introducímolo, sen medo, dentro do balde. Se o voso balde é
transparente ides observar como o papel queda no fondo do vaso sen mollarse. Pero
se non, non vos preocupedes, soamente tedes que retirar o vaso para facer a
comprobación.
Moi
importante: ao retirar o vaso tédelo que sacar recto, sen inclinalo.
Impresionante,
non? A auga non entra dentro do vaso e non molla o papel. Pero como é
posible?
Moi sinxelo. Dentro
do vaso había dúas cousas: no fondo, unha bóla de papel e o resto do espazo
estaba cheo de… AIRE! E como xa estaba cheo con aire, a auga non tiña sitio
para poder entrar. Por iso é importante retirar o vaso sen inclinalo, porque ao
facelo deixamos escapar o aire que tiña dentro e a auga cólase no interior do
vaso.
5. AIRE FRÍO / AIRE QUENTE
Acabamos de comprobar como o aire ocupa un espazo. Agora pensemos: se o aire está frío ou quente, inflúe no espazo que ocupa? Ímolo comprobar.
Necesitaremos:
- Dous globos de distinta cor (nós collemos un vermello para a calor e un azul para o frío)
- Dúas botellas baleiras (perdón! cheas de aire) sen tapón
- Dúas potas, caldeiros ou baldes
- Auga ben quente
- Varias bandexas de xeos (nós usamos as bolsas de xel frío que temos na caixa de primeiros auxilios)
Para comezar encaixamos os globos nas bocas das botellas. A continuación enchemos unha das potas ou baldes coa auga ben quente e no outro pomos os xeos (podemos engadir auga fría tamén).
Por último metemos as botellas en cadanseu balde e observamos o que sucede.
Á botella do globo vermello queceulle o aire do seu interior. Isto provocou que as súas moléculas (as do aire) se expandisen cara arriba facendo que o globo se inflara un pouco.
Pola contra, na botella do globo azul o aire arrefriou e semella que fixo o mesmo ca nós cando temos frío: encolleuse! Puidemos ver como o globo quedaba en parte succionado dentro da botella.
6. PODE A AUGA FLOTAR SUSPENDIDA NO AIRE?
Ben, sexamos honestos. A auga en estado líquido non pode quedar a flotar suspendida no aire. Ten que estar en estado gasoso, como o vapor de auga que solta a pota a ferver ou mesmo o da néboa.
Peeero… se vos digo que cun par de ingredientes podemos conseguir que a auga líquida quede a flotar no aire, que se vos ocorre?
Pois claro!! POMPAS DE XABÓN!!
Imos precisar:
- Auga
- Xabón dos pratos
- Glicerina (ingrediente secreto)
- Un soprador (nós usamos uns arames e démoslle forma)
O proceso non ten maior misterio. Mesturamos os ingredientes e a soprar!
En realidade o misterio está en como quedan a pompas a flotar no aire. Isto débese, ademáis de á axuda dos dous ingredientes, ao feito de que cando sopramos dentro da pompa estamos a introducir nela aire quente. E, como xa vimos na actividade anterior, o aire quente tende a expandirse e ir cara arriba. Por iso as pompas suben polo aire e, cando arrefrían, explotan.
.png)